Извадок од Законикот на Хамураби

Од неколкуте книги за закони што се преживеани од древниот Среден Исток, втора по слава, по Еврејската Тора, е Законикот на Хамураби, шестиот крал од династијата на Аморитите од Стариот Вавилон. Најмногу е познат според прекрасно гравираниот камен којшто сега се наоѓа во музејот во Лувр, а којшто исто така го прикажува и примопредавањето на Законикот меѓу Шамаш, богот на правдата, и кралот. Оваа копија е направена долго после времето на Хамураби, и јасно е дека е долготраен придонес кон цивилизацијата во Месопотамија. Напишани се многу закони, коишто најверојатно се развиле преку долг временски период, но најинтересното е тоа што може да ни го каже за односот, како и секојдневниот живот, на старите Вавилонци. Во изборот што следува, најголемиот дел од долгиот пролог, којшто ги велича моќта и мудроста на Хамураби не е пренесен. Што можат овие закони да ни кажат за односот кон ропството? Какви индикации има дека некои Вавилонски жени биле директно вклучени во економијата, односно бизнисот? Јасно е дека мажите имале повеќе права од жените во ова општество; но кои закони можете да ги идентификуваме што се насочени кон заштита на определени права на жените? Кои закони не се совпаѓаат со пристапот "око за око, заб за заб"? Што кажува овој текст за квалитетите кои еден владетел треба да ги има за да може да пишува нови закони? ... Ану и Бел ме повикаа по име мене, Хамураби, воздигнатиот принц, којшто има страв од Бога, да го донесам владеењето на правдата на земјата, да ги уништам злобните и оние кои прават лошо; за силните да не ги повредуваат слабите; за да владеам врз луѓето како Шамаш, да донесам светлина на земјата, да придонесам кон благосостојбата на човештвото... 15: Доколку некој изведе еден од машките или женските робови на кралскиот двор, или еден од машките или женските робови на слободен човек, надвор од градот, со цел да избега, ќе биде казнет со смрт. 16: Доколку некој прими во својата куќа избеган машки или женски роб на кралскиот двор, или на слободен човек, и не го пријави кај властите, господарот на таа куќа ќе биде казнет со смрт. 53: Ако некој е премногу мрзелив за да ја одржува својата брана во исправна состојба, и не ја одржува; доколку таа брана пукне и полињата се поплават, тогаш тој чија е браната ќе биде продаден за пари, и тие пари ќе послужат како замена за жетвата што е уништена. 54: Доколку тоа не е доволно да се замени жетвата, тогаш тој и неговиот имот ќе бидат поделени меѓу земјоделците чија што жетва тој ја поплавил. 108: Доколку продавачка на пијалок не прифати жетва според бруто тежината како плата за пијалокот, туку земе пари, и цената на пијалокот е помала од таа на жетвата, таа ќе биде осудена и фрлена во водата. 1 --- 1. Ова се однесува на практика позната како судење според тест, коешто било вообичаена практика во многу култури, вклучувајќи ја и средновековна Европа. Верувањето било дека реката Еуфрат би се однесувала како судија на луѓето обвинети за различни злосторства. Доколку, кога била фрлена во водата, обвинетата плутала по површината, тогаш била сметана за невина, но доколку потонувала, тогаш, според реката, била виновна. Споредете со законите на Мојсие, запишани во Стариот завет, Броеви 5:11-31 109: Доколку завереници се среќаваат во куќата на продавачка на пијалок, и овие завереници не се фатат и предадат на кралскиот двор, продавачката на пијалок ќе биде казнета со смрт. 110: Доколку една од "сестра на божество" (калуѓерка) отвори крчма, или пак велезе во крчма да пие, тогаш таа ќе биде запалена. 129: Доколку жената на еден маж е фатена со друг маж, двајцата ќе бидат врзани и фрлени во водата, но мажот може да и прости на жената, и кралот може да им прости на своите робови. 130: Доколку еден маж ја силува жената (завештана или дете-жена) на друг маж, а којашто не била со маж, и сеуште живее во куќата на татка си, и спие со неа и е фатен, тој маж ќе биде казнет со смрт, но жената е без вина. 131: Доколку еден маж обвини жена, но таа не е фатена со друг маж, таа мора да даде завет и тогаш може да се врати дома. 132: Доколку една жена е прокажана (буквално: „на неа е покажано со прст“, прим. ур.) дека спиела со друг маж, но не била фатена, таа ќе скокне во реката заради својот маж.2 138: Доколку еден маж сака да се раздели од својата жена, а којашто не му родила деца, тој ќе и исплати пари колку што ја купил, и миразот којшто го донела од куќата од татка си, и ќе ја пушти да си оди. 141: Доколку жената на еден маж, којашто живее во неговата куќа, посака да ја напушти, се задолжи за да влезе во бизнис, се обиде да ја уништи, го занемари сопругот, и е осудена преку органите на правдата: доколку нејзиниот сопруг понуди да ја ослободи, смее да си оди по својот пат, и тој не и дава ништо како дар за тоа. Доколку сопругот не сака да ја ослободи, и земе друга жена, таа ќе остане како слугинка во куќата на својот сопруг. 142: Доколку една жена се расправа со мажот, и каже: „Ти мене не си ми сроден“, причините за нејзината предрасуда мора да бидат прикажани. Доколку таа е невина, и нема грешка од нејзина страна, туку тој ја запоставува и занемарува, тогаш таа жена е без вина, и таа ќе си го земе својот мираз, и ќе се врати кај татка си.3 143: Доколку таа не е невина, туку го запоставува својот маж, и ја уништува својата куќа, занемарувајќи го мажот, таа ќе биде фрлена во водата. 195: Доколку синот крене рака против таткото, неговите раце ќе бидат отсечени.4 196: Доколку благородник го избие окото на друг благородник, неговото око ќе биде избиено.5 197: Доколку тој скрши коска на друг благородник, неговата коска ќе биде скршена. 198: Доколку го избие окото на обичен човек, или скрши коска на обичен човек, ќе плати еден сребреник. 199: Доколку го избие окото од нечиј роб, или ја скрши коската на нечиј роб, тогаш ќе плати половина од вредноста. 200: Доколку некој ги избие забите на себеси рамен, неговите заби ќе бидат избиени. 201: Доколку ги избие забите на обичен човек, ќе плати една третина од сребреник. И во иднина, низ сите генерации, нека кралот, којшто е на земјата, ги набљудува зборовите на правдината којшто ги напишав на мојот споменик; нека не ги менува законите на земјата којшто ги дадов, и нека не ги менува правилата којшто ги воспоставив; нека не го оштетува мојот споменик. Доколку таквиот владетел има мудрост, и е способен да ја одржува својата земја во ред, тој ќе ги набљудува зборовите коишто ги нашишав; владеењето, статутот и законот којшто ги дадов; одлуките коишто ги направив, овие записи ќе му ги покажат; нека владее со своите поданици соодветно, нека зборува со нив праведно, нека донесува вистински одлуки, ги исплеви злосторниците и криминалците од оваа земја, и нека им подари напредок на своите поданици. Хамураби, кралот на правдината, на којшто Шамаш му го даде правото сум јас. Моите зборови се добро обмислени; моите дела се ненадминати; да ги спуштам тие што се високо, да ги поучам гордите, да се надмине непочитувањето. 2. Односно за да ја докаже својата невиност. 3. Правото на жената да побара развод е многу ретка во древните цивилизации. 4. Еврејскиот закон за такво дело (Егзодус 21:15 ) вклучувајќи ја и мајката како родител казнува со смрт. 5. Казните се распоредени според социјалниот статус. "Еднаквост пред законот" е редок концепт во древните времиња.Преземено од www.agora.org.mk